تعریف آبکاری ، مخاطرات و آلاینده های آن
در این مقاله از پویاژن آزما می خواهیم به صنعت آبکاری و آلاینده های آن بپردازیم . پس با پویاژن همراه باشید .
صنعت آبکاری یک فرایند شیمیایی یا الکتروشیمیایی است . طی آن یک لایه فلز روی شی دیگر رسوب داده می شود که به این عمل ترسیب گفته می شود.
تعریف آبکاری
این کار به با هدف حفاظت شی پایه از خوردگی و پوسیدن، مقاوم سازی و استحکام بخشی و یا برای تزیین سطحی اشیا انجام می شود.
آبکاری در اوایل قرن نوزده میلادی با کشف پدیده الکترولیز و القاء الکترومغناطیس ابداع شد . با اختراع ژنراتورهای الکترومغناطیس به یک صنعت گسترده و رایج در دنیا تبدیل شد. با گسترش این صنعت مخاطرات و عوارض ناشی از مواجهات این صنعت نمایان شد . کاربرد بعضی انواع آبکاری مانند آبکاری کادمیوم را بسیار محدود کرد . همچنین با ابداع روشهای نوین صنعتی بعضی کاربردهای آبکاری به مرور محدود شد . ولی آبکاری همچنان در سراسر دنیا با مقاصد مختلف انجام می شود.
صنعت آبکاری، به دلیل حضور مواد شیمیایی مختلف، مواد سوزاننده و قابل اشتعال، جریان الکتریسیته در حضور رطوبت و آب ماهیتاً خطرزا است . کارگران این صنعت در معرض انواع حوادث و بیماریهای حاد و مزمن هستند.
برای ورود به بخش تصفیه فاضلاب صنعتی کلیک کنید
به همین دلیل سازمانهای متولی سلامت و ایمنی شغلی پروتکلهای مشخصی را برای کنترل خطرات و پیشگیری از عوارض سوء این صنعت تدوین کرده اند. این آیین نامه ها بر مبنای نوع آبکاری و مواجهات ویژه هر آبکاری و فرایندها و عملیات موجود در آبکاری تدوین شده اند. همچنین در فاضلاب حاصل از این صنعت همواره مقادیر قابل توجهی از مواد شیمیایی خطرناک و فلزات سنگین وجود دارد.
عمل ترسیب با روشهای مختلف انجام می شود . این عمل به خصوصیات الکتروشیمیایی و فیزیکی فلز ترسیب شونده و شی پایه و نیز کاربرد آبکاری(ساخت اشیای تزیینی، استحکام بخشی یا مقاومت در برابر خوردگی) بستگی دارد . قبل از آغاز عملیات ترسیب اقداماتی موسوم به عملیات آماده سازی روی فلز پایه به منظور پاکسازی سطح شی از لکه های چربی، لایه های اکسید و دیگر محلولها، کثیفی و ذرات چسبنده انجام می شود. عملیات آماده سازی مراحل مختلفی دارد ولی مراحل مختلف آماده سازی در انواع روشهای آبکاری تقریبا مشابه است. می توانید برای مطالعه بیشتر اینجا بروید . با ادامه ی مقاله ی تعریف آبکاری با پویاژن همراه باشید
مراحل فرایند آماده سازی :
۱)سنباده کاری و صیقل کاری
۲) چربی زدایی با حلال
۳)پاکسازی قلیایی
۴) غوطه وری در اسید
۵) سنباده کاری و صیقل کاری
-
سنبادهکاری و صیقل کاری
به منظور برطـرف شـدن لایـه اکـسید و زنـگ زدگی و پوسته از سطح فلز پایه، سطح فلز را بـا روش مکـانیکی و با چرخ سنباده سایش و صیقل می دهند که موجب تولید گـرد و غبار زیادی می شود.
-
چربی زدایی با حلال
در این مرحله برای زدودن سطح فلز پایه از چربی و آلودگی باقیمانده، حلال های هیدروکربنی کلرینه به شـکل مـایع داغ یـا بخارات داغ حلال استفاده می شود. حلالهای رایج مورد استفاده ۱،۱ و۱تـری کلرواتـان، تـری کلـرواتیلن، پرکلـرواتیلن، متـیلن کلرید و فنل و استن میباشد. حلالهای چربی زدا با پایه آبی نیـز تولید شده اند که عوارض کمتری دارند امـا تهیـه آنهـا بـه دلیـل تولید محدود مشکل است.
-
پاکسازی قلیایی
در این مرحله به منظور پاکسازی سطح فلز پایه از اکسیدهای باقیمانده و چربی و لکه رنـگ، شـی را در محلـول قلیـایی کـه معمولاً بیکربنات سدیم، هیدروکسید سدیم یـا پتاسـیم قرار میدهند. گاهی از الکتـرود عبـور جریان الکتریسیته از محلول قلیایی برای بهبود اثر پاک کننـدگی استفاده میشـود. ایـن کـار باعـث آزادسـازی حبابهـای گـاز از محلول قلیایی و تشکیل بخارات در فضای بالای وان قلیـا میشود.
-
غوطه وری در اسید
این مرحله مکمل مرحلـه پاکـسازی قلیـایی اسـت و زنـگ زدگی و رسوبات و اکسیدهایی که بر سطح فلز باقی ماندهاند در این مرحله کـاملاً برطـرف مـیشـوند. اسـیدهای رایـج اسـتفاده شونده در این مرحلـه شـامل اسـید سـولفوریک ، اسـید نیتریـک، هیــدروکلریک، هیــدروفلوریک و فورمیــک است. غوطه وری در اسید همچنین به منظور بـراق سـازی سـطح فلزاتی مثل کادمیوم، مس، نیکل و نقره انجام میشود . بـرای ایــن منظــور فلــز را در مخلــوطی از اســید نیتریــک و اســید سولفوریک فرو میبرند. پس از این مرحله شی پایه برای انجـام عملیـات ترسـیب بـه وان آبکاری منتقل میشود.
نــوع آبکــاری بــسته بــه کــاربرد مــورد نظــر و خــصوصیات الکتروشیمیایی فلز پایه و ترسیب شونده انتخاب میشـود. پـس از اتمـام عملیـات ترسـیب، شـی آبکـاری شـده بـا چـرخ سنبادههـای پوشـشدار کـه بـا انـواع گونـاگون مـواد پولیـشی و روغنی اشباع شدهاند پولیش میشود.
برای خرید کیت استخراج کلیک کنید
