اهداف مقاله رنگ آمیزی کپسول
دانشجو با مطالعه مقاله دو مورد زیر را فرا میگیرد:
- اساس شیمیایی رنگ آمیزی کپسول.
- انجام روشی برای تمایز بین مواد کپسولی ازسلول باکتریایی.
کپسول چیست؟
کپسول یک لایه ژلاتینی خارجی است که از سلول ترشح شده وآنرا احاطه کرده وبه دیواره سلولی متصل است. تمامی میکرو ارگانیسمها قادر به تولید کپسول نمی باشند. سلولهایی که کپسول ضخیمی دارند عموما بیماریزا بوده وقادرند به کمک آن از گزند فاگوستیوز سلولهای میزبان در امان باشند.
از نظر شیمیایی جنس کپسول متفاوت است جنس آن می تواند پلی ساکاریدی، گلیکوپروتئینی ، پلی پپتیدی ویا سلولزی باشد.روش رنگ آمیزی کپسول نسبت به سایررنگ آمیزیها ی افتراقی مشکلتر است چرا که مواد تشکیل دهنده کپسول در آب محلول هستند و ممکن است در زمان شستشو از روی لام کنده شوند. حرارت باعث منقبض شدن سلول شده و ممکن است هاله شفافی در اطراف سلول ایجاد کند، دراین صورت حالتی ایجا د می شود که ممکن است با کپسول اشتباه شود.
تصویر شماتیک از ساختار باکتری و محل قرارگیری اجزا از جمله کپسول
از جمله روش های رنگ آمیزی کپسول می توان به روش آنتونی ، هیس _ جونز و مرکب چین یا نیگروزین اشاره کرد.
روش آنتونی برای رنگ آمیزی کپسول
رنگ اولیه
بدون هیچگونه حرارتی رنگ کریستال ویوله به گسترش اضافه می شود که در نتیجه آن سلول وکپسول هردوبنفش می شوند.
عامل رنگ بر و رنگ متضاد
بدلیل غیر یونی بودن کپسول باکتری،رنگ اولیه به آن هیچ پیوندی نمی دهد. با وجودیکه کپسول یک ترکیب محلول درآب است ولی حلالیت سولفات مس درآن بیشتراست. با افزودن این معرف،رنگ بنفش جذب شده در کپسول خارج میشود بدون آنکه رنگ متصل به دیواره سلولی را حذف کند به این ترتیب سولفات مس بعنوان یک رنگ زمینه عمل کرده و جذب کپسول بی رنگ می شود. دراین روش کپسول به هاله روشن یا صورتی روشن و سلول باکتری به رنگ بنفش دیده می شود.
پروتکل رنگ آمیزی کپسول به روش آنتونی
- تهیه گسترش از باکتری کپسول دار.
- خشک کردن در مجاورت هوا ( بدون عمل فیکسا سیون با حرارت).
- افزودن کریستال ویوله به مدت 7-4 دقیقه(a).
- شستشوی لام با سولفات مس 20%(b).
- خشک کردن لام با کاغذ کاذب و یا در جریان هوای ملایم(c).
رنگ آمیزی کپسول با روش آنتونی
دراین روش کپسول باکتری به صورت هاله شفاف و جسم رویشی باکتری به رنگ بنفش دیده می شود.
نمونه ای با رنگ آمیزی کپسول با روش آنتونی. کپسول بصورت هاله شفاف در اطراف باکتری به رنگ بنفش مشاهده می گردد
پرتکل رنگ آمیزی کپسول به روش جونز
- تهیه گسترش از باکتری کپسول دار.
- خشک کردن در مجاورت هوا ( بدون عمل فیکسا سیون)
- افزودن کریستال ویوله 2% بمدت 1- 0/5 دقیقه
- شستشوی آرام با جریان آب.
- افزودن محلول اسید استیک 2-1% ( بمدت 10 ثانیه)
- شستشو با جریان آرام آب
دراین روش کپسول باکتری به رنگ صورتی کم رنگ وجسم رویشی باکتری به رنگ بنفش دیده می شود .
رنگ آمیزی کپسول به روش مرکب چین ( نیگروزین )
این نوع رنگ آمیزی به دوروش زیر صورت می گیرد.
الف) گسترش مرطوب با مرکب چین ( Wet india ink method ) .
- قطره ای از مرکب چین (یا نیگروزین )روی لام قرار دهید.
- یک لوپ پر از باکتری مورد نظربا آن مخلوط کنید .
- یک لامل تمیز روی آن قرارداده و به آرا می بفشارید.
- مشاهده میکروسکپی باعدسی 100
در این حالت بین دیواره باکتری و زمینه سیاه روی لام ، با عمل میکرومتری میکروسکپ هاله شفاف روشنی دیده می شود که کپسول باکتری است .
ب ) گسترش خشک با مرکب چین( روش گراهام و ایوانز)
پروتکل رنگ آمیزی کپسول
- یک لوپ پراز باکتری مورد نظر را دریکی ازدو انتهای لام قرار دهید.
- یک قطره مرکب چین (یا نیگروزین ) به آن اضافه کرده مخلوط کنید .
- به کمک یک لام دیگر نمونه را روی لام اول بگسترانید(شبیه روش رنگ آمیزی منفی) .
- چند قطره الکل متیلیک جهت فیکساسیون نمونه اضافه کنید.
- رنگ کریستال ویوله (2-1 دقیقه) اضافه کنید.
- گسترش را با جریان ملایم آب بشویید.
- نمونه را خشک کرده ، زیرمیکروسکپ با عدسی 100 بررسی کنید.
دراین روش سلول باکتری به رنگ بنفش ، زمینه لام سیاه رنگ وکپسول باکتری بصورت هاله شفاف یا صورتی کم رنگ دیده خواهد شد.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده و انواع کشت باکتری را یاد گرفته باشید. در ادامه به آموزش رنگ آمیزی فلاژل میپردازیم. همچنین میتوانید پروتکل رنگ آمیزی اسپور را نیز مطالعه کنید. اگر به میکروبیولوژی صنعتی علاقمندید میتوانید درباره نحوه انتخاب سویه های باکتری برای صنعت نیز مطالعه کنید.
همچنین این شرکت دانش بنیان تولید کننده انواع سیستم تصفیه آب صنعتی بر پایه بیوفیلتر میباشد.
